Bursa Eczacı Odası

 Değerli Meslektaşlarım;

2024 yılının başlangıcında maalesef mesleğimiz ile ilgili sorunları konuşmaya devam eder haldeyiz. İlaç tedariğinde yaşanan sıkıntılar, depolarımızın şartlarını eczanelerimiz aleyhinde güncellemeleri, ilaç firmalarının ilaçlarını Türkiye pazarından çekme kararları…

İlaç firmalarının bazı ürünlerinde ecza depolarına uyguladıkları vadeleri geri çekme kararları sonrasında, bazı depolarımızın eczanelere uyguladıkları satış koşullarını güncellediklerini görmekteyiz. Bu düzenlemeler eczanelerimizi ekonomik olarak olumsuz yönde etkilemektedir. Zaten son 10 yıl içerisinde karlılıklarında ciddi kayıplar yaşayan, bir yandan tavan yapmış olan eczane işletme maliyetleriyle karşı karşıya kalan ve diğer yandan ilaç yoklarına rağmen sağlık hizmetini sürdürmeye çalışan eczanelerimiz için kabul edilebilir bir durum değil.

Ekonomik belirsizliklerin oluşturduğu ortamın yanında hammadde ve diğer malzemelerin temininde yaşanan sıkıntıların, ilaç sevkiyatlarındaki ve işletme maliyetlerindeki inanılmaz artışların ilaçların yeterli miktarda teminini olumsuz etkilediğinin ve bu sebeplere bağlı olarak ilacın mevcut fiyatlarında yeterli tedariğin mümkün olamayacağını hep birlikte görmekteyiz. Fakat İlaç tedarik vade sürelerinin kısalması, eczanelerimizi finansal açıdan zor durumda bırakmakta ve eczacılarımız mevcut stoğunu korumak için ek sermaye arayışı ile karşı karşıya kalmaktadır.

Özellikle antibiyotikler, anti gribal ilaçlar gibi kış aylarında sıkça kullanılan ilaçların eksikliği, nöroloji, göz, kardiyoloji ve dahiliye branşlarında tercih edilen temel ilaçların bile temin edilememesi endişe verici boyutlara ulaşmış durumda. Aralık 2023 tarihi itibariyle ecza depolarında %20 civarında ilacın kronik olarak bulunamaması, yani 5 ilaçtan birinin eksik olması, tedavilerin sürdürülebilirliğini ciddi olarak etkilemektedir. Ocak 2024 de ilaç depolarımızdaki ilaç yok oranları %17 ye gerilese de özellikle antibiyotiklerin temininde yaşanan sıkıntı devam etmekte.

Her yıl ilaç zammı öncesinde ya da ilaç firmalarının depolarla yaptıkları tedarik anlaşmaları sürecinde, özellikle yılın son ayında kısa bir dönem ilaç yokluklarının yaşanması normaldir. Fakat Aralık 2023’de yayınlanan İlaç Fiyat Kararnamesi’nin (İFK) uygulamasının 9 gün sonraya bırakılması, firmalardan depolara, depolardan eczanelerimize ilaç sevkiyatının neredeyse durma noktasına gelmesine sebep olmuş, mevcut ilaç yokluğu bu dönemde daha da derinleşmiştir.

Geçtiğimiz günlerde İFK ile ilgili köklü değişiklikler yapılacağı, bu konunun sorun olmaktan çıkacağı şeklinde müjdeli bir duyum almıştık. Fakat maalesef 16.12.2023 tarihinde yayınlanan İFK’de eczaneler için karlılık baremlerinde güncelleme yapılmaması sebebiyle ilaç zammına rağmen eczacılarımızın karlılıklarında hak kaybı yaşandığını ve bir mağduriyet oluştuğunu üzülerek görmekteyiz. Tabi ki tek nedeni bu olmamakla birlikte ilaç yokluklarının temel sebebinin İFK’de baz alınan 17,55 TL Euro karşılığı değerin gerçek Euro değerinin neredeyse yarı yarıya altında kalmasına bağlı olarak firmaların ilaçlarını üretmekten ya da ithal etmekten imtina etmeleri olduğunu düşünmekteyiz.

Novartis firması yaklaşık 14 kalem ilacını Ocak 2024 tarihinden itibaren Türkiye pazarından çekme kararını açıkladı. Satışı sonlandırılan ilaçlar arasında koah, göz tansiyonu, alzheimer, migren, göz enfeksiyonu, göz ağrısı ve epilepsi ilaçları bulunuyor. İlaçlardan bazılarının eşdeğeri de bulunmamakta.

Halen uygulanmakta olan İFK’de kalıcı bir çözüm getirilmemesi halinde Türkiye pazarından çekilen ilaçlara yenilerinin eklenmesi ve ilaç yokluklarının daha da derinleşmesi endişesini taşımaktayız.

Biz eczaneler olarak 31.05.2019 yılında yayınlanan bir genelgede de tanımlandığı gibi birinci basamak sağlık hizmet sunucularıyız. Hastanın ilaca ve sağlığa ulaşması noktasında halkımızın hemen yanında bu kesintisiz sağlık hizmetini sürdürmekteyiz. Fakat bu şartlarda eczacılık hizmetinin sağlıklı olarak sürdürülmesi mümkün görünmemektedir. Eczanelerin lehine olmak kaydıyla düzenlemeler yapılmasını özellikle talep ediyoruz.

İFK konusunun acilen çözüme ulaştırılması dileğimizdir.

Saygılarımla,

Ecz. Adnan Erakın

Bursa Eczacı Odası Yönetim Kurulu Başkanı